วัดพระเมรุ

วัดพระเมรุ ตั้งอยู่ริมถนนเพชรเกษม บริเวณสวนนันทอุทยาน ตำบลห้วยจรเข้ อำเภอเมืองนครปฐม จังหวัดนครปฐม ห่างจากองค์พระปฐมเจดีย์ไปทางทิศใต้ 3 กิโลเมตร อยู่ติดกับตลาดปฐมมงคล[1]
ลักษณะทางกายภาพ
ลักษณะทางกายภาพเดิมเป็นมูลดินกลมมีขนาดความกว้าง 8 เมตร สูง 10 เมตร ปกคลุมด้วยต้นหญ้าและต้นไม้ใหญ่อย่างหนาแน่น แต่ในปัจจุบันกลายเป็นซากโบราณสถานที่มีกองอิฐซ้อนกันขึ้นไปหลายชั้นผสมกับมูลดิน โดยมีต้นไม้ใหญ่ขึ้นอยู่กลางโบราณสถานนับสิบต้นประกอบกับต้นหญ้าขึ้นรกรุงรัง ส่งผลให้ทัศนียภาพของโบราณสถานแห่งนี้ดูทรุดโทรมยิ่งนัก
[แก้] ประวัติ
กรมศิลปากรได้ประกาศขึ้นทะเบียนวัดพระเมรุเป็นโบราณสถานแห่งชาติในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 52 ตอนที่ 75 วันที่ 8 มีนาคม มีนาคม 2478 หน้า 3686[1] เดิมเป็นวัดเก่าแก่แต่ร้างมาเป็นเวลานานตั้งแต่สมัยที่เมืองนครปฐมโบราณถูกทิ้งให้เป็นเมืองร้าง โดยมีการเล่าขานเป็นตำนานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับวัดแห่งนี้ เช่น ตำนานปู่โสมที่เฝ้าปกป้องรักษา หรือโพรงที่ชาวบ้านลักลอบขุดกรุซึ่งกล่าวกันว่าเป็นอุโมงค์ที่สามารถลอดทะลุไปยังวัดธรรมศาลา จังหวัดนครปฐม ได้ ต่อมาในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว (ครองราชย์ พ.ศ. 2453 - 2468) ได้พระราชทานนามวัดนี้ว่า “วัดพระเมรุ” จากลักษณะสัณฐานเดิมที่มีแต่ส่วนของฐานเป็นซากอิฐหักพัง ทำให้ชาวบ้านในบริเวณดังกล่าวคิดว่าเป็นพระเมรุของพระมหากษัตริย์ในสมัยโบราณ
ก่อนการขุดค้นวัดพระเมรุได้มีการรื้อทำลายโบราณสถานแห่งนี้หลายครั้ง ทั้งการขุดค้นหาสมบัติ การนำอิฐไปถมถนน และการขนอิฐไปสร้างสิ่งก่อสร้างในวัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร ต่อมาในระหว่าง พ.ศ. 2481 - 2482 จึงได้รับการขุดค้นและขุดแต่งโดยกรมศิลปากรร่วมกับสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพาทิศ (École française d'Extrême-Orient (EFEO)) ในความดูแลของหลวงบริบาลบุรีภัณฑ์ และ นายปิแอร์ ดูปองต์ (Pierre Dupont)[2] นักประวัติศาสตร์ศิลปะชาวฝรั่งเศสแห่งสำนักฝรั่งเศสแห่งปลายบูรพทิศ ผลการขุดค้นในครั้งนี้ถือได้ว่าเป็นกุญแจดอกสำคัญที่จะไขปริศนาเกี่ยวกับโบราณสถานแห่งนี้ได้เป็นอย่างดี แต่ในปัจจุบันโบราณสถานวัดพระเมรุได้ขาดการบำรุงรักษาให้คงสภาพของโบราณสถานที่ได้ขุดแต่งเอาไว้ในครั้งอดีต ทำให้มีต้นไม้ขึ้นเป็นพงรกรุงรังดังที่เห็นจากสภาพในปัจจุบัน